جنبش سبز مرد، زنده باد جنبش سبز!

امروز میخواهم خیلی مختصر و کوتاه به موضوعی اشاره کنم که امیدوارم خودم و نیز دوستان دیگر در محیط سایبری در روزها و ماههای آینده هرچه بیشتر، عمقی تر و در عین حال دقیق تر به آن بپردازیم، یعنی این اندیشه که اکنون که پروژه جنبش سبز اصلاح طلبی رسما شکست خورده است، وقت آن رسیده که جنبش مردمی گسترده ای به معنی کامل کلمه را آغاز کنیم، چرا که ما در بطن تبلور عملی پدیده ای هستیم که اگر بتوان در یک جمله خلاصه اش کرد ترکیب تاریخی «Le Roi est mort, vive le Roi» شاید بهترین شرحش باشد، که میگوید «جنبش سبز مرد، زنده باد جنبش سبز!»

این تفکر نه تنها از لحاظ روحی راه طبیعی باز افروختن شعله های نشاط و امید در جمع سرخورده ماست، بلکه از لحاظ عملی و تاریخی و سیاسی و اجتماعی نیز به نظرم تنها گزینه حقیقی است برای آنانی که حاضر به قبول دو گزینهٔ تسلیم و هزیمت نیستند: «تسلیم» که به معنی «اسلام» آوردن باشد به خدای کودتاگران یا بوسیدن دستی که قانع شده ایم نمیتوانیم گاز بگیریم (که متاسفانه به نظر میرسد گزینه ای باشد که لااقل برخی از اصلاح طلبان در مرز انتخابش هستند. اگر فرصت شد در همین متن، و اگرنه در متنی دیگر به آن خواهم پرداخت)، و هزیمت هم که به معنی فرار کردن و لشکر و کشور را نهادن از دست و دنبال کار خود رفتن باشد، و ماندن در انتظار از هم پاشیدن قوای جهل یا دخالت قوای خارجی.

اجازه بدهید در این متن فقط یکی دو موضوع ساده و پایه ای را بیان کنم و بعد در متنها و بحثهای آینده بر اساس آن به جزئیات بپردازیم.

با یک واقعیت ملموس و ساده شروع کنیم که گمان میکنم هیچکس با آن مخالفت نداشته باشد، یعنی این واقعیت که «جنبش سبز» به مفهوم آن رود خروشانی که در پی کودتای انتخاباتی دوره دهم ریاست جمهوری به راه افتاده بود اکنون به دو رودخانه تقسیم شده است‌: یکی روی سطح زمین است، و دیگری زیر زمین جریان دارد.

اما واقعیت دیگر در مورد این دو رودخانه این است که آن یکی که روی سطح زمین در جریان است در واقع متشکل از آن بخشی از رودخانه احساسات و مطالبات مردم است که در چارچوب قوانین و عرفیات سیاسی و اجتماعی «جمهوری اسلامی ایران» قابل بیان و تصریح بوده اند. به عبارت دیگر این بخش از رودخانه ساخته شده از آن دسته مطالبات و اهدافی است که مردم ایران و آن دسته از رهبران جنبش سبز که خود را متعهد و وفادار به جمهوری اسلامی و رفتار و گفتار خود را محدود و در مطابق با مفاهیم و ساختارهای قانونی جمهوری اسلامی میدانستند در بیانش نیازی به پنهان کردن و یا «زیر زمینی» جریان یافتن احساس نمیکردند چون اعتقاد داشتند که آنچه میخواهند حقوق حقه آنها در چارچوب روح و قوانین جمهوری اسلامی است، گیرم آن روحی که اگر در عمل جائی نیست که دیده شود آنها لااقل ادعا میکردند چنین روحی واقعیت دارد و برای مدرک هم ارجاع میدادند به دوران طلائی صدر انقلاب و خود امام راحل.

و هم راه با آن رودخانه روسطحی یک رودخانه دیگر هم در جریان بود در طی یک سال گذشته، که اگرچه تشخیصش هم مشکل بود و هم نامطلوب از لحاظ سیاسی، اما در واقع در همان روزها هم این یک رودخانه واقعی، جاری و قابل تمیز بود، از آن لحاظ که نوع مطالبات و طبیعت چارچوب منطقی و قانونی که آن رودخانه منعکس میکرد با رودخانه «رسمی» جنبش سبز متمایز بود:‌ نه تنها به امام راحل و یا روح جمهوری اسلامی محدود و متعهد نبود، بلکه با برخی از «اصول» اساسی جمهوری اسلامی مغایرت داشت، از جمله اصولی از قبیل ولایت فقیه یا شورای نگهبان، و در واقع حتی «اسلامی» بودن جمهوری ایرانی.

خوب، حالا این تمثیل ها را وقتی برمیگردانیم به دنیای واقعیت امروز میبینیم که آن دو رودخانه هنوز هم در جریان هستند، اما با یک تفاوت عمده، و آن این که رودخانهٔ روئی در طی مسیر یک سال گذشته آب و عمق و شدت و صدای خودش را از دست داده است، حال آنکه رودخانه زیری با قوت هرچه بیشتر کماکان در جریان است. این واقعیتی است که بارها شنیده ایم، نه تنها از مردم و تحلیلگرانی که موافق با جنبش سبز هستند، بلکه حتی از خود کودتاگرها و نیز اصولگرایانی که مخالف با جنبش سبز هستند. مثلا در اخبار دیدیم که مجمع روحانیون مبارز، که به هر حال از پشتیبانان سران اصلاح طلب جنبش سبز هستند، گفته اند جنبش سبز تبدیل شده به یک «مار خفته»، و از طرف دیگر احمد خاتمی امام جمعه نفرت انگیز و فاشیست تهران که میگوید جنبش مردم الان تبدیل شده به «آتش زیر خاکستر»، و یا سردار فضلی فرمانده بسیج، که او هم میگوید جنبش مردمی الان مثل «آتش زیر خاکستر است». به هر حال اگر دارید این متن را در سال 1389 میخوانید خوب میدانید که این تعبیر از وضعیت کنونی جنبش فراوان و همه گیر است.

پس معنی و تلویح‌ این داستان دو رود چیست؟ به گمانم یکی از مستقیم ترین تلویحات این داستان همان باشد که تیتر کرده ام، یعنی جنبش سبز مرد، اما زنده باد جنبش سبز. آن جریانی که میخواست در قالب و بستر وفاداری به اصول جمهوری اسلامی حرکت کند جواب روشن و صریح خودش را از جمهوری اسلامی گرفته است و اکنون تبدیل شده است به خشکه رودی ناتوان، اما جریان دیگر که از آغاز هم میدانست حرکت به سوی دریای دموکراسی در بستر و چارچوب نمکزار جمهوری اسلامی نه فقط اشتباه بلکه غیر ممکن است، نه تنها هنوز نابود نشده است و به حرکت خود ادامه میدهد، بلکه اکنون پس از تجربه یکسال گذشته میزان تشنگی توده ها برای یک جرعه آزادی را خوب دیده است است و متوجه شده است چه قدرت عظیمی را میتواند آزاد کند روزی که باز خودش را به سطح خودآگاه جامعه برساند.

دوستان، مردم زنده اند و جنبش مردمی هم زنده است، اما دیگر زمان مقید ماندن به محضوریتها و محدودیتهای سخیف جمهوری اسلامی گذشته است. بایستی به این تغییر اشراف بیابیم و آن را به روشنی برای مردم هم توصیف و اعلام کنیم. بیائید آزموده را باز نیازمائیم و اینبار بکوشیم ملتمان را از یوغ سنگین بلاتکلیفی که به واسطه تردید ها، اضطراب ها، دلبستگی ها و محدودیتهای تفکر اصلاح طلبانه بر گردنشان مانده بود رها کنیم، بیائید یکبار و برای همیشه تمنای جوان پرواز را از چنگال پیر استبداد رها کنیم.